NACE KODLARI VE ODALARDA MESLEKLERİN GURUPLANDIRILMASI

Bilindiği üzere 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu uyarınca 19.01.2005 tarih ve 25705 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Odalarda Mesleklerin Guruplandırılması Hakkında Yönetmelik ve Ticaret Borsalarında Mesleklerin Guruplandırılması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine istinaden Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince hazırlanan Mesleklerin Gruplandırılması Rehberi 14.01.2008 tarihinde Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Pan-Avrupa sınıflandırma sistemi olan NACE (Nomenclature générale des Activités économiques dans les Communautés Européennes), Avrupa Birliğinde ekonomik faaliyetlerin istatiksel olarak sınıflandırılmasını sağlayan bir sistemdir.

Bu sistem, en basitinden örnek vermek gerekirse;

Şu an tüm dünyada bir cıvata, bir somun nasıl standart bir şekilde imal ediliyorsa, ve bu standart tüm dünyada sağlandı ise aynen buna benzer bir sitemin, bir standardın İmalat ve Ticaret ile iştigal eden mesleklerin aynı kodlar altında yer alması, bu sayede ülkelerde gerek imalat sanayinde ve gerekse ticari faaliyetlerde bulunan firmalar üzerinde sıhhatli ve gerçek verilere ulaşılmasını, istatistiki verilerin çok daha kısa sürede ve gerçekçi bir şekilde sağlanması üzerine kurulmuştur.

Ve gerçekten gerekli, hatta uygulamaya geçilmesinde geç bile kalınmış bir sistemdir.

Çünkü;

Hepimiz gayet iyi biliyoruz ki bugün Ticaret ve Sanayi Odalarında, Ticaret Odalarında, Sanayi Odalarında ve Borsa’larda yani tüm odalarımızda aynı meslekleri icra eden üyelerimizin en azından bir kısmı farklı farklı meslek guruplarında ve değişik isimler altında yer almaktadır. 

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğince hazırlanan Mesleklerin Gruplandırılması Rehberi Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan ve Dünya’da kabul edilen ISIC (International Standart Industrial Classification) faaliyet sınıflaması temel alınarak, Avrupa Birliğine üye ülkelerde uygulanmak üzere yürürlüğe konulan sınıflama sistemi (NACE) temel alınarak hazırlanmıştır.

Bu sistem ile Ulusal ticari ve sınaî faaliyet verilerinin ülkelerarası karşılaştırmalarda kullanılması amaçlanmıştır. 

NACE temel alınarak hazırlanan Rehberde;

1.    A -T  arası harflerle belirtilenler KISIM,

2.    İki basamaklı sayısal kodlar BÖLÜM

3.   BÖLÜM ’e eklenen 1 basamak ile elde edilen üç basamaklı sayısal kodlar GRUP,

4.  GRUP ’a eklenen 1 basamak ile elde edilen dört basamaklı sayısal kodlar SINIF,

5. Dört basamaklı olan SINIF ’a 2 basamaklı kodların eklenmesiyle oluşturulan kodlar ulusal FAALİYETLER,

Yer almaktadır.

A – T Arasında yer alan Kısımlar aşağıdaki gibidir.

1	A	TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK
2	B	MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI
3	C	İMALAT
4	D	ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE İKLİMLENDİRME ÜRETİMİ VE DAĞITIMI
5	E	SU TEMİNİ; KANALİZASYON, ATIK YÖNETİMİ VE İYİLEŞTİRME FAALİYETLERİ
6	F	İNŞAAT
7	G	TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU TAŞITLARIN VE MOTOSİKLETLERİN ONARIMI
8	H	ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA
9	I	KONAKLAMA VE YİYECEK HİZMETİ FAALİYETLERİ
10	J	BİLGİ VE İLETİŞİM
11	K	FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ
12	L	GAYRİMENKUL FAALİYETLERİ
13	M	MESLEKİ, BİLİMSEL VE TEKNİK FAALİYETLER
14	N	İDARİ VE DESTEK HİZMET FAALİYETLERİ
15	O	KAMU YÖNETİMİ VE SAVUNMA; ZORUNLU SOSYAL GÜVENLİK
16	P	EĞİTİM
17	Q	İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ
18	R	KÜLTÜR, SANAT EĞLENCE, DİNLENCE VE SPOR
19	S	DİĞER HİZMET FAALİYETLERİ
20	T	HANEHALKLARININ İŞVERENLER OLARAK FAALİYETLERİ; HANEHALKLARI TARAFINDAN KENDİ KULLANIMLARINA YÖNELİK OLARAK AYRIM YAPILMAMIŞ MAL VE ÜRETİM FAALİYETLERİ

                                                                                                                                                                                                                              İşte tüm odalarımız, meslekleri guruplandırırken bundan böyle bu kısımların altında yer alan meslekleri yine bu kısımlar altında guruplandıracaklardır. Yani şu anda “BİLGİ VE İLETİŞİM”  yani (J) ‘nin altındaki meslekleri, Bu sistemde Faaliyet Kodları çok önemlidir. Çünkü;

Her üyeye, Rehberde yer alan, en eski ve en çok faaliyeti göz önünde bulundurarak NACE hesaplama yöntemiyle esas iştigal konusunu tanımlayan bir faaliyet kodunun verilmesi zorunludur.

Çünkü;

Meslek gruplarının FAALİYET bazında kurulması esastır. 

KISIM	BÖLÜM	GURUP	SINIF	FAALİYET	NACE Kodları
A	0	0	0	0	TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK
A	1	0	0	00	Bitkisel ve hayvansal üretim ile avcılık ve ilgili hizmet faaliyetleri
A	01	1	0	0	Tek yıllık (uzun ömürlü olmayan) bitkisel ürünlerin yetiştirilmesi
A	01	1	1	0	Tahılların (pirinç hariç), baklagillerin ve yağlı tohumların yetiştirilmesi
A	01	1	1	01	Tahılların yetiştirilmesi
A	01	1	1	02	Baklagillerin yetiştirilmesi
A	01	1	1	03	Yağlı tohumların yetiştirilmesi
A	01	1	2	00	Çeltik (kabuklu pirinç) yetiştirilmesi

Eğer;

·    Aynı FAALİYET ile iştigal eden meslek mensupları sayısı, meslek grubu kurulabilmesi için gerekli üye sayısından az ise, aynı SINIF içinde yer alan en yakın FAALİYET ’deki meslek mensupları ile,

·     Bu mümkün olmaz ise aynı GRUP,

·     Bunun da mümkün olmaması halinde aynı BÖLÜM,

·  Mümkün olmaması halinde aynı KISIM altında meslek grubu oluşturulabilir.

Yani, kısaca özetlemek gerekirse bir Meslek Grubunun oluşturulması için öncelikle aynı faaliyet alanı içinde iştigal eden üyelerin bir arada yer almasının sağlanması gerekmektedir.

Bu sistemde Meslek Gurupları oluşturulurken dikkat edilecek diğer önemli hususlar şunlardır.

·    Aynı FAALİYET ile iştigal eden meslek mensupları sayısı, meslek grubu kurulabilmesi için gerekli üye sayısından az ise, aynı veya benzer faaliyetin toptan ticareti ve perakende ticareti ile iştigal edenlerin birleştirilmesi suretiyle meslek grubu teşkil edilebilir.

· Ancak, bu şekilde meslek grubu oluşturulamaz ise aynı veya benzer faaliyetin toptan ticareti, perakende ticareti ve üretimi ile iştigal edenlerin birleştirilmesi suretiyle meslek grubu teşkil edilir.

·  Bir ürün ile o ürünün girdilerinin ticareti ve/veya üretimi ile iştigal edenlerin birleştirilmesi suretiyle de meslek grubu teşkil edilebilir. 

·  Aynı veya benzer üretim girdilerinden meydana gelen ürünlerin üretimi veya ticareti (perakende veya toptan) ile iştigal edenlerin birleştirilmesi suretiyle de meslek grubu teşkil edilebilir.

·    Bir ürünün imalatını ve/veya ticaretini yapanlar ile bu ürüne ilişkin hizmet sunan ve/veya onarımını yapanların birleştirilmesi suretiyle meslek grubu teşkil edilir.

Meslek gruplarının oluşturulması sadece Sanayi Odaları veya sadece Ticaret Odaları için çok daha kolaydır.

Ama Ticaret ve Sanayi Odalarının ise bu gruplandırma işini yaparken dikkat etmesi gereken önemli şeyler vardır…

Mesela, anlatmak gerekirse durum şu şekildedir;

Aynı mesleği icra edenlerin sayısı eğer Mesle kGrubu kurmaya yetmiyor ve başka üyeler ile birleşilmesi gerekiyorsa bu birleşmede öncelik asla aynı sınıf altındaki benzer üyeler değildir.

Örnek vermek gerekirse öncelikle bir ürünün perakende ticareti yapanlar ile toptan ticaretini yapanlar birleştirilmelidir.

Eğer sayı yine de tutmuyorsa o iş konusuna yakın, benzer işleri yapanların toptan ticaretini yapanlar ile,

Yine de olmaz ise o işin perakende yapanlarını da gruba dahil ederek Meslek Grubunu oluşturmak önemlidir…

Eğer, bu birleşmeler ile de grup kurulamıyor ise işte o zaman söz konusu mesleklerin imalatlarını yapanlar ile birleşmeleri gerekmektedir.

·  Yine Ticaret ve Sanayi Odalarında esas olarak bir ürünün İmalatını ve Ticaretini yapanlar ile direk bir mesle kgrubu oluşturulabilir.

·  Ticaret ve Sanayi Odalarında aynı veya benzer üretim girdilerinden meydana gelen ürünlerin üretimi veya ticareti (Toptan veya perakende) ile işltigal edenlerin birleştirilmesi sureti ile bir meslek grubu teşkil edilebilir.

·  Yine Ticaret ve Sanayi odalarında bir ürünün imalatını veya ticaretini yapanlar ile bu ürüne ilişkin hizmet sunan veya onarımını yapanların birleştirilmesi suretiyle meslek grubu oluşturulabilir…

Bu hususlar Mesleklerin Gruplandırılması Rehberinin Dayandığı Esaslar ‘da açıkça anlatılmaktadır…

Daha da açık anlatmak ve örneklemek gerekirse,

Mesela;

Ayakkabı perakende ticareti yapan üyelerimiz yeterli sayıya ulaşabiliyorsa bir Meslek Grubu kurabilir.

Eğer Meslek Grubu kuracak yeterli sayıya ulaşamıyorlar ise ayakkabı perakende ve toptan ticaretini yapanlar,

Yine yeterli sayıya ulaşılamıyor ise; Ayakkabı perakende, toptan ticareti ve imalatı ile iştigal edenler birleşerek bir meslek grubu oluşturulacaktır.

Veya, ayakkabı toptan ticareti yapanlar ile deri toptan ticareti ve/veya üretimi yapanlar birleştirilmek sureti ile bir grup oluşturulacaktır.

Veya, ayakkabı ticareti (Toptan veya perakende) ve/veya üretimi ile Çanta ticareti (toptan veya perakende) ve/veya üretimi ile iştigal edenler birleşmek suretiyle bir grup oluşturabilirler.

Veya, ayakkabı imalatı ve/veya ticareti (Toptan ve perakende) ile ayakkabı tamiri ile iştigal edenler birleştirillmek suretiyle bir meslek grubu oluşturabilirler…

Yani, özellikle Ticaret ve Sanayi Odalarında Meslek Grupları oluşturulurken dikkat edilecek en önemli husus bu öncelik sıralamasıdır…

Bu sistem ile tüm Odalarda Ticaret ve Sanayi ile iştigal eden üyeler meslekler bazında bir standarda kavuşacaklardır.

Ama, benim burada dikkat etmek istediğim önemli bir nokta var.

Bundan böyle, NACE sistemi gereğince bundan böyle Ticaret Sicil Memurluklarına tescil, akabinde de Odalara kayıt yaptıracak olan gerek gerçek şahıs firmalarının iştigal konularının ve gerekse Tüzel kişilerin şirket ana sözleşmelerinin amaç ve konusu ile ilgili ilk maddesinin önemi sistemin sıhhatli bir şekilde yürümesi açısından çok artmıştır.

Bu sebeple, özellikle şahıs firmalarında gerçek iştigal konularının açık bir şekilde yazdırılması, Şirket ana sözleşmelerinde amaç ve konu kısmında özellikle ilk maddede şirketin yapmak istediği işlerin belirtilmesinin sağlanması çok önemlidir.

SALİH HÜROL